Tết Chí Hoà

Tết Chí Hoà

Tôi tặng bài viết này cho các bạn của tôi còn đang bị đày đoạ trong lao tù cộng sản.

Chút gió se lạnh luồn qua khe cửa phòng giam ..

Bất chợt cảm giác lành lạnh xuyên suốt cơ thể, ngoài kia những cơn mưa chiều hối hả, tiếng xe máy, tiếng người vọng vào như từ nơi xa xăm nào đó …

Nhớ lại ngày 22/10/2008 tôi bị chuyển từ trại giam quận 3 tới Chí Hoà. Họ đưa tôi vào phòng 60AB, một phòng nằm cuối dãy hành lang trên tầng 4. Suốt từ “cổ loa” vào trong không phòng nào có người, chỉ duy nhất phòng 60AB là nhốt chúng tôi.

Tôi là người cuối cùng bước vào phòng giam, trước đó đã có sẵn hai người. Kinh nghiệm cho thấy họ đã “sắp gà” trước rồi, một người tự giới thiệu tên An, người Nam Hà, bằng tuổi tôi. An khoe đã từng là giáo viên dạy kỹ thuật cho lính Rada. An phạm tội làm rượu giả, anh ta nói rằng anh ta chẳng làm giả cái gì cả. An chỉ pha 2 chai rượu Lúa mới Hà Nội với một chai Jony wallker rồi đóng thành 3 chai Jony walker. Tất cả đều là rượu thật, tại sao ” thật trộn với thật lại thành giả?”. An lý sự như vậy mà toà vẫn phạt anh ta 2 năm tù. Tôi hỏi:

– Anh có chống án không?

– Không! Án có 2 năm mà chống làm gì.

– Anh còn bao nhiêu tháng nữa?

– Tôi còn 10 tháng.

– Tại sao họ không đưa anh lên trại giam để thi hành án mà vẫn nhốt ở trại tạm giam?

An không trả lời được ngay câu hỏi đó -Tôi hiểu ít nhất những người có án mà không đi trại là muốn ở lại trại tạm giam để làm phục vụ cho các tù nhân khác. Thường là họ phải chạy một khoản tiền để được ở lại lao động tại trại tạm giam, được ở ngay thành phố gia đình đi thăm nuôi gần và thường xuyên hơn. Vừa đỡ khổ và đỡ tốn kém cho gia đình, mỗi tháng lại được thăm hai lần. Có quy định những người có án dưới 5 năm có thể ở lại làm lao động tại trại tạm giam. Nhưng mỗi trại tạm giam chỉ được giữ lại số tù phục vụ không quá 5%, vì vậy nhiều người muốn ở lại phải chạy tiền, An không thuộc loại này.

Loại thứ hai mới đặc biệt. Loại này là tù hình sự bị án dài nhưng không muốn đi trại. Họ được lựa chọn và huấn luyện để vào ở chung với các tù nhân mới bị bắt để theo dõi, khai thác thông tin từ những người tù mới. Tầng 4 khu AB của trại tạm giam Chí Hoà là một khu chỉ dành riêng cho việc "nhảy sô” *, Chí Hoà có hẳn một đội khoảng 30 tên chuyên “nhảy sô” do trung tá Phú chỉ huy. Bọn này rất xảo quyệt và được sự hỗ trợ của quản giáo khu A-B này. Đám quản giáo cũng e ngại bọn này vì chúng báo cả khi phát hiện được quản giáo nào buôn thuốc lào, thuốc lá, chẹt *…

An thì tôi biết chắc vì hắn được sắp gà đầu tiên và cái lý lịch mà hắn tạo ra có vẻ dễ gần với tôi hơn.

Người còn lại là Hùng theo đạo công giáo, dân Bùi Chu Phát Diệm, thua tôi hai tuổi, nhà ở gần cầu Tham Lương. Gia đình Hùng di cư vào Nam năm 1954. Hùng phạm tội cố ý gây thương tích.

Phòng 60AB rộng 2,2m , dài 5m.Gọi là ” phòng ” cho nó sang chứ thực chất còn tệ hơn cái chuồng heo- Phần bệ xí và sàn rửa chiếm hết 1,0m , giữa bệ xí và phòng giam có một bức tường (10cm) cao khoảng 1,6m, phần sàn còn lại khoảng 4m chiều dài, trải chiếu dài 2m theo chiều rộng của phòng thì chỉ còn 0,2m lối đi. Tất cả đồ ăn được treo trên một sợi dây chăng dọc buồng từ song sắt cửa sổ đến song sắt ở cửa thông gió phía trên cửa ra vào. Đồ đạc của ai để ngay đầu người đó vừa làm gối luôn. Cửa sổ phía sau buồng giam là tấm beton chắn 45• che hết cửa nên các buồng giam không thể nhìn ra ngoài được. Buồng 60AB may mắn có ba lỗ thủng trên tấm beton, nghe nói do đạn bắn hồi 30/4/75.

Hai người vào trước đã chiếm chỗ gần cửa, tôi trải chiếu chỉ cách cái bệ xí 1m. Sàn buồng giam Chí Hoà được đổ bê tông bằng loại sỏi to bằng đầu ngón chân nên nó sần sùi, lô nhô, một lớp chiếu mỏng trải lên không che hết, nằm rất khó chịu.

Mỗi buổi sáng khi tiếng kẻng đầu tiên của trại vào lúc 5:00′ sáng tất cả dậy cuốn chiếu lại để lấy chỗ đi lại và tập thể dục….

*****

Hôm nay đã là 29 tết.

Trong phòng giam mỗi người làm một việc chẳng ai nói với ai một lời.

Hùng mấy hôm nay có vẻ bồn chồn, lúc đọc kinh và lần chuỗi tràng hạt mà anh ta tự làm bằng một sợi dây có thắt nhiều nút thay cho các hạt, thỉnh thoảng lại nhảy lên bức tường ngăn giữa bệ xí và phòng giam để nhìn sang bên sân bóng Kỳ Hoà. Mấy hôm nay bên sân bóng có mấy cơ quan thuê sân thi đấu, la hét ì sèo. Hùng không thích đá banh nhưng nó leo lên đứng trên đó chỉ vì muốn nhìn những sinh hoạt ngoài đời…

Thằng An còn nóng hơn, nó đã mấy lần nhờ ông Hùng quản giáo nhắn bác sĩ của trại vào khám cho nó. Chiều nay, bác sĩ của trại lên bảo nó mặc quần áo đi theo xuống dưới. Khi nó đi rồi tôi hỏi Hùng

– Sao bác sĩ không khám cho nó ở đây mà phải đưa nó xuống dưới ?

– Thằng khác bệnh có kêu khản cổ y tá nó còn đéo thèm lên, có lên cũng chỉ khám cho tù ngay trước cửa buồng giam. Thằng này là gì mà nó nhắn ông Hùng phải kêu bác sĩ lên cho nó. Lại còn đưa xuống dưới khám.

– Tôi biết nó được “sắp gà” trước , việc đòi khám bệnh chỉ là cái cớ ra khỏi phòng giam xuống gặp mấy thằng an ninh để báo cáo về tôi .Đã vài lần nó cứ tìm cách khai thác vụ của tôi một cách trắng trợn tôi nói thẳng với nó “có bệnh cao huyết áp mà muốn quậy với tôi chỉ có thiệt!”. Chắc nó hy vọng gặp sếp nó để được ra khỏi biệt giam đón Tết chăng?

Hùng trầm ngâm không nói gì,leo lên bức tường chỗ bệ xí , tay cầm con “bén” của tôi.

– Anh Hải! Anh đọc cho tôi khắc bài thơ ” Khung trời biệt giam” của anh lên đây cho mấy đứa vào sau đọc chơi

Thế là chúng tôi có trò tiêu khiển. Tôi đọc, Hùng khắc. Gió từ cửa sổ phía sau lùa vào, bụi vôi bay khắp phòng. Tôi vội lấy miếng nilon che mấy “bo” đồ ăn lại.

Chiều muộn, thằng An về và xách theo bao đồ. Nhìn là biết ngay hàng mua từ cantin vì cantin vẫn đựng hàng bằng cái bao có đánh số này để đám tù lao động đưa đến các buồng giam. Mặt nó lộ vẻ không vui, chắc nó phải ăn tết với tôi và Hùng.

Hùng nhận bao đồ từ tay nó đổ ra sàn buồng giam. Có hai trái bưởi, hai đòn bánh tét, nải chuối và mứt gừng.

– Mình xếp đồ xuống đây làm mâm cúng giao thừa đi.

Hùng vừa nói vừa để nải chuối vào giữa hai trái bưởi rồi lấy đồ ăn của tôi và Hùng xêp lên trên nhìn gần giống mâm cúng tuy không đủ ngũ quả như ngày Tết

– Còn thiếu gì nữa không ? Tôi hỏi.

– Hay mình làm đôi câu đối !

– Ừ nhỉ ! Thịt mỡ dưa hành câu đối đỏ…Có màu đỏ nè, có dầu xanh và vỏ gói mì Hảo Hảo.

– Nhưng câu đối gì đây? Tôi hỏi Hùng.

Chiều xuống, gió lùa theo suốt dãy hành lang lùa vào khe dưới cánh cửa phòng giam lạnh ngắt, Hùng nhặt mấy cái túi nilon cuộn lại chèn xuống dưới cánh cửa và cuộn cái mền sợi vào người, trông lụm khụm như một ông lão.nó than thở:

– Tết trong A – B buồn thúi ruột !

Tôi ứng

– Xuân ở biệt giam tái tê lòng.

– Đối thế không hay. Lòng mà tái chắc là không ngon rồi.

Thằng An giờ mới lên tiếng.

– Không hay thì mày đối với Hùng đi.

An lẩm nhẩm một hồi rồi quên luôn.

Thằng An mắc bệnh huyết áp cao lại còn bị bao tử nữa. Uống thuốc nhiều nên còn mắc thêm chứng táo bón. Sáng nào nó cũng dậy sớm giành cái bệ xí, ngồi trên đó hàng nửa tiếng. Sáng nay, khi đang ngồi trên bệ xí hắn la lên.

– Ra rồi ! Ra rồi!

– Mày nói ra cái gì ?

– Mày rặn được rồi à? Hùng hỏi nó.

– Tao nói ra vế đối. An vừa nói vừa rặn.

– Đối thế nào? Hùng hỏi.

– Xuân ở biệt giam chán nát lòng. Mày thấy không? “Buồn” đối với “chán”, “thúi” đối với “nát”, “ruột” đối với “lòng”. Hai vế đối với nhau chan chát ấy. Anh Hải thấy thế nào ?

– Tao sao cũng được. Nếu mày thích, mày khắc lên đi.

Thằng An quên cả rửa, vội kéo quần lên rồi nhặt lấy con bén, hăm hở khắc lên chỗ tường gần cửa.

*****

Chiều 30 … Gió vẫn thổi hun hút dọc hành lang, thằng Hùng co ro trong cái mền sợi mỏng, tay lần tràng hạt. Thằng An cuộn trong cái mền, ngủ, tiếng ngáy của nó giống như một chiếc xe đang lên dốc, có khi khựng lại như bị sặc, rồi lại kéo. Hùng nhìn nó vẻ ngao ngán lắc đầu.

Tôi leo lên tường nhìn ra ngoài, cái sân bóng giờ này không còn ai, bên ngoài trời tối sẫm lại im ắng quá. Giờ này chắc mọi nhà đang cố làm cho xong những việc cuối của một năm và bận rộn cho mâm cỗ chiều 30. Đâu đây tưởng chừng như có mùi nhang, mùi những món ăn ngày Tết,có cả tiếng giục giã của người lớn với mấy đứa nhỏ.

Đây là cái Tết đầu tiên trong nhà tù của tôi, lại ở khu biệt giam này. Cả khu AB im lặng, cả cái trại giam mấy ngàn người này cũng im phăng phắc như một nồi thịt đông. Tôi đan nốt chiếc nhẫn có cải hai chữ DC để làm quà cho bạn bè. Hôm trước con trai đến thăm nói nhẫn lần trước bố gửi về con chụp hình đưa lên mạng các bạn bố đòi đấu giá. DC muốn đọc là Điếu Cày hay Dân Chủ cũng được.

Sắp giao thừa tôi gọi thằng An dậy, bên ngoài đã có tiếng pháo nổ đì đẹt vọng vào. Chúng tôi mỗi người ngồi một chiếu nhìn vào mâm quả,chắc hẳn trong chúng tôi ai ai cũng đều đang nghĩ về những người thân của mình, nghĩ về những dự định của mình còn dang dở. Không khí như trầm lắng, Hùng vẫn lần tràng hạt, mắt ngó xa xăm. Vậy là tôi đã qua mấy tháng nơi biệt giam này, tuy cũng có những va chạm về quan điểm nhưng chúng tôi vẫn phải sống cùng nhau, những khoảng cách hay là sự cảnh giác của một người tù luôn bị theo dõi cũng tạo ra giữa tôi và An sự dè chừng. Hùng và tôi cũng thế nhưng ít hơn, những lúc An đi làm việc Hùng mới dám trò chuyện chia sẻ vớ tôi.

Dường như số phận đã run rủi chúng tôi ở bên nhau cùng đón giây phút thiêng liêng của một năm mới, nơi tù đày tối tăm nhất. Tôi không biết nên chúc họ điều gì vào thời khắc này? Chúc mừng năm mới ư, khi mà ở chốn này ngày nào cũng giống ngày nào? Người ta không nói dối vào thời điểm thiêng liêng ấy.

Tiếng chuông nhà thờ Vinh Sơn vọng tới như đánh dấu lần đầu một giao thừa trong 4 bức tường ngột ngat, xa xa lũ trẻ nhà ai lén đốt pháo, tiếng pháo rời rạc khiến lòng tôi nôn nao vì nhớ. Nhớ từng khuôn mặt thân quen của bè bạn, nhớ những góc phố, cửa tiệm những ngày đón Tết.

Bỗng khu KG vang lên tiếng tù nhân đồng loạt aasa.. Như sóng biển tiếp nối từ khu này sang khu khác chạy vòng quanh khám lớn. Đó là một cách đón giao thừa của tù nhân.Tiếng đám quản giáo chạy vào nộ lạt.

Tôi chia mỗi người một hộp sữa và chúng tôi cụng ly …

– Chúc mừng năm mới. Chúc các anh sớm được tự do. Tôi chúc.

– Chúc mừng năm mới. Chúc anh mạnh khoẻ. Hùng chúc tôi vậy.

– Chúc mừng năm mới. An ngắn gọn.

Tôi đọc bài thơ tết cho cả hai nghe. Ở ngoài kia tiếng pháo thưa dần, nhà tù cũng im lìm trở lại. Tết chỉ lướt qua chúng tôi, thật nhanh, rồi trả mỗi người chúng tôi trở về với những suy nghĩ riêng của mình.

“Tết này không rượu cũng không trà

Không pháo mừng xuân, không có hoa.

Tết xa bè bạn , xa con cái

Tết ở biệt giam, Tết Chí Hoà.

Khắc vội lên tường đôi câu đối

Thăm nuôi vài món xếp nền nhà.

Khói hương tưởng có mang lời khấn.

Tự do Dân chủ đến nước nhà.

Mong một ngày con sớm gặp cha.

Vợ gặp chồng sum họp một nhà.

Bạn bè tranh đấu đòi dân chủ.

Sớm được tự do ta gặp ta.

Vẳng tiếng chuông xa báo giao thừa.

Đón mừng năm mới, năm cũ đưa.

Mỗi người hộp sữa thay ly rượu.

Tù đón giao thừa cũng say sưa.

Chí Hoà 2008

Bài thơ này tôi làm vào dịp Tết ở Chí Hoà năm 2008. Năm nay 2016, đón tết ở California lần này là lần thứ hai. Ở đây cảnh vật vui tươi, người người nhộn nhịp, nhưng không hiểu sao lòng tôi vẫn u quạnh nhớ về cái Tết Chí Hoà năm ấy.

Blogger Dieu Cay

Garden Grove Nov. 03/2015.

Nhà tù trong nhà tù - Ảnh : Amnesty International

-----------------------------------

Chú thích : 

* Nhảy sô : tù hình sự được lựa chọn và huấn luyện để theo dõi, khai thác thông tin từ những người tù mới

* Chẹt : Đá lửa

* Bén : Dao tự chế bằng vật liệu cứng dùng để cắt.